De geschiedenis van de Friese vlag
Dit jaar hebben we een nieuwe serie, die maandelijks online komt: de geschiedenis van alle twaalf provincievlaggen. Deze maand kijken we naar de vlag van de provincie waar het hoofdkantoor van de Dokkumer Vlaggen Centrale gevestigd is: Friesland.
Friesland
Friesland is qua totale oppervlakte, inclusief water, de grootste provincie van Nederland. Hoewel er Nederlands gesproken wordt, is Fries de officiële bestuurstaal. Over hoe Friesland aan zijn naam komt, zijn drie verhalen te vertellen. In de middeleeuwse historiografie werd aangenomen dat Friesland zijn naam dankt aan een legendarische stichter die Friso heette. Een ander verhaal uit ongeveer 1450 vertelt over hoe keizer Valentinianus ‘Vrieslant’ benoemd. Recenter denkt men dat ‘Fries’ oorspronkelijk ‘krulharig volk’ betekende.
De vlag van Friesland werd pas in 1957 officieel vastgesteld, door de Gedeputeerde Staten van Friesland maar al ver daarvoor zijn er ontwerpen van de huidige vlag gemaakt, wat toen het wapen van Friesland was.
Het ontwerp
De vlag van Friesland bestaat uit vier kobaltblauwe diagonale banen en drie witte diagonale banen. Op de vlag staan zeven scharlakenrode pompeblêden (waterleliebladeren) die volgens Suffridus Petrus, een 16e-eeuwse geleerde, zouden verwijzen naar de Zeven Friese Zeelanden.
Blauw/witte banen en rode figuren
De motieven van de blauwe en witte banen en rode figuren zijn in de 13e eeuw al bekend, voornamelijk in Scandinavië. De oudste wapenschilden uit ongeveer 1190 tonen velden met rode waterleliebladeren, harten of rozen. Een wapensage uit 1514 beweert dat een wapen met drie waterleliebladeren ooit door Karel de Grote aan het hertogdom van Saksen, aan het deelgebied Engern en aan de eerste hertog Widukind verleend was. Later in de 13e eeuw is er een blauw vaandel met daarin waterleliebladeren afgebeeld, van de fictieve Herwig van Sêlande in het Duitse Gudrunlied.
Nog later in de 13e eeuw duiken er Franse wapens van Le roy de friese (de koning van Friesland) op met witte harten, munten of waterleliebladeren en schuinbalken op een blauw veld. Vanaf eind 14e eeuw is er sprake van een echt rood hart, of rode waterleliebladeren. Deze werden dan op de witte schuinbalken geplaatst.
Het oude Friese wapen
Eind 16e eeuw werd als wapen van koning Friso een blauw schild met drie zilveren schuinbalken vermeldt, met daartussen zeven rode bladen van een waterlelie. Bij Martin Hamconius komen de rode bladen weer op de witte schuinbalk te liggen. In 1662 werd dit oude Friese wapen nogmaals afgebeeld door Pierus Winsemius, welke door Bernardus Schotanus op werd genomen in zijn Beschryvinge van de heerlyckheydt van Frieslandt tusschen ’t Flie end de Lauwers uit 1664. Dit wapen werd in 1830 door het Friesch Genootschap tot het zijne gemaakt en kwam later ten grondslag te liggen aan de vlag van Friesland.
Van wapen naar vlag
Eind 19e eeuw kreeg de huidige vlag een vaste vorm. Naast het Friesch Genootschap maakte men in de kringen van de Frysk Selskip actief gebruik van het oude Friese wapen. Harmen Sytstra, de oprichter, was een van de eerste die in 1849 voorstelde om het oude Friese wapen als nieuwe vlag centraal te stellen.
"Wij zijn dan oorspronkelijk, degelijk en waar, en voeren tegelijk een geschiedkundig fraaie vlag"
In 1881 werd het nieuwe Fries Museum geopend waarbij niet alleen drie nationale vlaggen hingen, maar ook de Friesche vlag. Omstreeks 1890 werd de vlag algemeen bekend. Hij werd gebruikt bij tentoonstellingen, harddraverij en jubilea – maar ook bij politieke bijeenkomsten.
In verband met de kroningsfeesten van koningin Wilhelmina in 1898 wilde men het gebruik van de Friese vlag ook voor officiële gebeurtenissen laten vastleggen. Heerke Wenning werd in 1897 gevraagd een tekening en beschrijving te maken en dit werd op 14 oktober in hetzelfde jaar vastgelegd.
Het Friese nationalisme
De vlag werd als symbool voor het Friese nationalisme steeds belangrijker. Ook buiten Friesland werd de vlag gehesen. Waar vroeger bij huwelijken, boeldagen en andere evenementen de Nederlandse vlag werd gehesen, wapperde nu de Friese vlag.
In 1957 werd de huidige vlag door de Provinciale staten ingesteld als officiële vlag van de provincie Friesland. Er kwam een nieuw wapen voor Friesland en beide werden op 11 februari 1958 per Koninklijk Besluit vastgelegd.
Friese vlag kopen?
Jouw Friese trots ook uiten? Koop de Friese vlag eenvoudig via de webshop. Voor vragen of advies kun je altijd contact opnemen via +31(0)519 228 228, onze chat of het contactformulier.
